Wprowadzenie pochodzi z Programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”, Wydawnictwo Święty Wojciech, Poznań 2014, s. 66-72.
Przyjęty przez Episkopat Program Duszpasterski 2014/2015 „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” pogłębia perspektywę skutecznego przepowiadania. Akcentujemy potrzebę duszpasterskiego nawrócenia; dotyczy ono całej wspólnoty wierzących – tak duchownych, jak i świeckich. W homiliach niedzielnych i świątecznych motywujemy uczestników liturgii do osobistego spotkania z Jezusem. W propozycjach pastoralnych sugeruję konkretne poczynania, aby nie było to spotkanie tylko na poziomie medytacji, ale także działania. Nawrócenie winno łączyć się z osobistym świadectwem wiary w każdym dniu; ze zrozumieniem sensu postu, pokuty i jałmużny. Te wartości prowadzą do przyjęcia mocy słowa Bożego, a w konsekwencji do wewnętrznej przemiany człowieka.
Dlatego w propozycjach homilijnych i pastoralnych zostaną podkreślone: potrzeba przeżywania i pogłębiania sakramentu pokuty i pojednania; uczestnictwo w nabożeństwach pokutnych; zaangażowanie wiernych w celebrację krzyża; działania pokutne i wynagradzające; głoszenie Ewangelii osobom oddalonym od Boga.
Jak w poprzednich programach, tak i tu pytania pastoralne stają się jednocześnie wektorami całorocznego przepowiadania. Są to: budowanie i pogłębianie relacji z Bogiem, odkrywanie tajemnicy grzechu, doświadczanie tajemnicy Bożego Miłosierdzia, poznawanie w Bogu źródeł radości i nadziei.
Większość propozycji „Programu przepowiadania” zawiera krótkie teksty Ojców Kościoła, będące komentarzem słowa natchnionego. Zadaniem homilisty jest wybrać jego fragment, stosownie do tematu przygotowywanej homilii, oraz odpowiednio zinterpretować.
Okres Adwentu: „Maran atha – Marana tha”(1 Kor 16,22)
Pierwsza niedziela adwentu akcentuje prawdę: Pan przychodzi – Pan przyjdzie. Wyjaśniamy tajemnicę Pawłowych słów: Marana tha; Maran atha! (1 Kor 16,22). Tę samą modlitwę w wersji różnie rozumieć: Marana tha („Przyjdź, Panie nasz!”), albo Maran atha („Pan nasz przyszedł”). Podwójny sposób czytania uwidacznia specyficzny charakter chrześcijańskiego oczekiwania na przyjście Chrystusa. Jest ono wołaniem „Przyjdź!” i jednocześnie pełną wdzięczności pewnością: „On już przyszedł”.
Druga niedziela adwentu charakteryzuje się wezwaniem: „Przygotujcie drogę Panu”. Ukazujemy postać Jana Chrzciciela w kontekście nawrócenia nie tylko całego narodu izraelskiego, ale także indywidualnie każdego wierzącego. Wyjaśniamy znaczenie słowa metanoia, wyjaśniamy, na czym polega nawrócenie pastoralne, we wspólnocie. W ten sposób oczekujemy nowego nieba i nowej ziemi. Trzecia niedziela adwentu dotyczy wezwania: „Radujcie się! Pan jest blisko”. W przepowiadaniu akcentujemy wiarę w obecność Boga, który „stoi pośród nas”. Pomagamy wiernym rozpoznać Jego obecność. W przygotowaniu tym niezastąpioną rolę peł-ni postać Jana Chrzciciela.
W czwartą niedzielę adwentu oczekujemy narodzin Chrystusa. Skoro Bóg, przez pośrednictwo Maryi, jest wierny swym obietnicom, to i my poinniśmy być Mu wierni poprzez posłuszeństwo w wierze. Podczas Eucharystii Pan jest z nami i pragnie, abyśmy stali się „pełni łaski”.
Okres Narodzenia Pańskiego: „Zbawił nas przez obmycie odradzające i odnawiające” (Tt 3,5)
W okresie Narodzenia Pańskiego akcentujemy, że możemy przyjąć Chrystusa czystym sercem. Pogłębiamy tę radość nie tylko w rodzinach, ale także w mniejszych wspólnotach. Warto zwrócić uwagę na konieczność przebaczenia i pojednania się z bliskimi, gdy pragniemy zasiąść do dwóch stołów: wigilijnego i eucharystycznego.
W święto Świętej Rodziny wzmacniamy wartość rodziny silnej Bogiem. Wskazujemy na potrzebę dbania o rodziny wielodzietne. Podczas spotkań opłatkowych modlimy się za rodziny żyjące w separacji, rozwiedzione lub będące na emigracji zarobkowej.
Uroczystość Bożej Rodzicielki jest okazją do głębszej refleksji na temat pokoju. W obliczu trudnych sytuacji, nierozwiązanych konfliktów pokój ma wartość zasadniczą i dotyczy przede wszystkim pokoju sumienia i serca poszczególnego człowieka, a to prowadzi do pokoju rodzin, wspólnot i narodów.
Tematykę powyższą można rozszerzyć w uroczystość Objawienia Pańskiego, nadając doniosłą rangę ewangelizacji. Wskazujemy na potrzebę poszukiwania nowych metod dotarcia do ludzkich serc, tak bardzo obojętnych na wartości ewangeliczne, ale także na wartości uniwersalne: prawdę, dobro, piękno.
W niedzielę Chrztu Pańskiego zaznaczamy, że w chrzcie otrzymujemy dar wiary, który winien być wciąż wzmacniany w ciągu całego chrześcijańskiego życia.
Okres Wielkiego Postu: Misterium iniqvitatis
Momentem zdecydowanie najważniejszym jest Popielec. Ogromny procent wiernych uczestniczących w pierwszym dniu Wielkiego Postu stwarza okazję, aby podczas homilii ukazać relację z Bogiem, odkryć tajemnicę grzechu, doświadczyć tajemnicy Bożego Miłosierdzia.
Ukazujemy przymierze, które Bóg zawarł z Noem. On zawiera je także z nami podczas chrztu. Razem z Chrystusem odnawiamy się, trwając na modlitwie, abyśmy nie ulegli pokusie. To właśnie podczas modlitwy dokonuje się zmiana myślenia – także myślenia pastoralnego. Pielęgnujemy swoją tożsamość dzieci Bożych. Akcentujemy ofiarowanie Izaaka, wskazując na to, że Bóg ofiarował swego Syna. Podejmujemy swój krzyż. Uczynimy to mocą Jezusa. Pouczamy o tajemnicy i wartości świątyni. To sam Chrystus jest świątynią, a krzyż jest znakiem.
W trzecim tygodniu Wielkiego Postu warto dokonać celebracji ze znakiem krzyża. Najlepiej uczynić to w trakcie rekolekcji wielkopostnych, prowadząc nabożeństwa pokutne. Przybliżamy Boga wiernego Przymierzu. Przyjmujemy Jego darmową miłość. Symbol węża miedzianego wciąż jest aktualny w kontekście wywyższenia Chrystusa na krzyżu. Wskazana celebracja krzyża.
W końcowych dniach Wielkiego Postu akcentujemy wielką miłość, którą nasz Pan Jezus Chrystus okazał wszystkim ludziom poprzez śmierć na krzyżu.
Okres paschalny: Pan rzeczywiście zmartwychwstał
W okresie paschalnym przybliżamy wiernym dar spotkania z Bogiem, który okazuje nam miłosierdzie przez zmartwychwstanie swojego Syna. Umocnieni wiarą w zmartwychwstanie dzielimy się wzajemnie radością, pokojem, wiarą, życiem we wspólnocie, darem czystości serca, które daje miłość. Przepowiadanie w okresie paschalnym winno być nacechowane prawdami: Jezus ukazuje się swym uczniom żywy, gdyż pokonał śmierć. Co więcej – daje im dowody na to, że żyje – poprzez spożywanie posiłku razem z nimi. Należy także zwrócić uwagę na świadectwo, jakie dają Apostołowie o swym zmartwychwstałym Mistrzu, Baranku paschalnym.
Uwzględniamy zwłaszcza Niedzielę Dobrego Pasterza, akcentując w homilii potrzebę modlitwy o nowe powołania kapłańskie. Chrystus, Dobry Pasterz, oddaje swoje życie za nas, którzy jesteśmy Jego owcami. Jest jedynym i prawdziwym Zbawicielem. Pan jest także Krzewem Winnym, a my jesteśmy Jego latoroślami. W homilii podkreślamy jedność między Chrystusem a członkami wspólnoty Kościoła. Ci, którzy trwają w Winnym Krzewie, wrośli w Chrystusa i dojrzewają do życia wiecznego. Chrystus udziela nam daru miłości i przygotowuje nas na dary Ducha Pocieszyciela. Wszyscy poprzez chrzest mamy udział w tym obdarowaniu, bo jesteśmy Jego przyjaciółmi. Wpatrzeni w Chrystusa wstępującego do Ojca, radujemy się z Apostołami z wielkiej godności dzieci Bożych i głosimy Ewangelię całemu światu. Obdarowani darami Pocieszyciela mamy moc, aby iść na krańce świata z Dobrą Nowiną.
Okres zwykły: kim On jest?
Okres zwykły roku B, cykl I, jest „rokiem Marka”. W przepowiadaniu akcentujemy przede wszystkim Dobrą Nowinę o Jezusie Chrystusie. Otwiera ją tajemnica chrztu Chrystusa, który przyjął go z rąk Jana znad Jordanu. W homiliach podkreślamy godność Chrystusa, powołanie jako Baranka i konieczność przyjęcia przez nas Pana poprzez wiarę i nawrócenie.
Czytania mszalne na kolejne niedziele podkreślają uwolnienie człowieka od ducha kłamstwa oraz inne uzdrowienia. Bóg jest bliski człowiekowi, a Jezus poprzez uwolnienie ludzi spod władzy diabła sprawia, że człowiek czuje obecność Boga. Skoro Pan ma moc uciszać burzę, to tym bardziej możemy oddać Mu nasze troski i niepokoje.
Chrystus obdarza swych Apostołów misją głoszenia Dobrej Nowiny. Rozmnażając chleb, karmi ich oraz rzesze ludzi na pustkowiu. Eucharystia uzdalnia nas do podejmowania zadań, jakie daje nam Bóg.
Teksty czytań kolejnych niedziel ukazują konieczność przyjęcia krzyża miłości i służby oraz prawdy o męce i śmierci Chrystusa. Trzeba być dobrym dla wszystkich, odeprzeć zazdrość i wszelkie zgorszenie, trwać w miłości Boga i człowieka, szanować miłość małżeńską, odrzucić bogactwo i wybrać dobrowolne ubóstwo, uwolnić się od egoizmu.
Czytania ostatnich niedziel roku liturgicznego wskazują na potrzebę miłości, całkowite zawierzenie Bogu, odczytywanie znaków czasu. Obraz Chrystusa jako Króla w dialogu z Piłatem kończy czytania roku „B”.